De stunt van Wim en Kees

Ondertitel:'Je kunt niet jezelf zijn op tv; ons masker is het simplisme'
Soort:Interview
Onderwerp:Simplisties Verbond 1
Auteur:Heer Gelder
Medium:Het Parool
Datum:06-11-1974
Pagina:17


 
HEER KOOTEN EN HEER BIE: "We hebben grote opruiming gehouden. Wij zijn nu innerlijk schoon en zuiver".
Foto Heer Jong


 
De Totale Verwarring begint vanavond. Om tien uur zal de VPRO voor het eerst een half uur zendtijd afstaan aan het gloednieuwe Simplisties Verbond, aangevuurd door het zeer komische tv-duo Kees van Kooten en Wim de Bie. In het kader van het simplisme wensen ze vanaf heden uitsluitend nog Heer Kooten en Heer Bie te heten - en als zodanig trekken ze ten strijde tegen alles wat in deze samenleving nodeloos ingewikkelde lulkoek mag worden egnoemd. Voorwaar een nobel streven, maar de kijker ziet zich vanavond geplaatst voor een martelende vraag: in hoeverre mag men beide heren serieus nemen?
 
"Hoe serieus het nieuwe programma uitpakt, moeten we afwachten," zegt Heer Kooten in een toelichtend gesprek. "Ons werk blijft in wezen gelijk, maar het heeft nu een zeer belangrijke meerwaarde gekregen door de onderliggende filosofie. Het is geen grap meer."
 
Kees van Kooten en Wim de Bie, briljant blootleggers van modieuze mallotigheden, hebben hun nieuwe omroepinitiatief op perfecte wijze gebalanceerd. Toen de VPRO eind augustus haar plannen voor het najaar bekendmaakte, moest de pers geloven dat Kees en Wim nog geen beslissing hadden genomen over hun toekomstige tv-activiteiten. Na enige aarzeling is een ingewijde nu bereid te verklaren dat die uitspraak onjuist was, maar het paste in de strategie. En ook toen het tweetal in september de Nipkow-schijf der tv-critici ontving, werd de onzekerheid gehandhaafd. Pas vorige week, toen de spanning een hoogtepunt had bereikt, traden Heer Bie, Heer Kooten en het Simplisties Verbond op een persconferentie naar buiten. Ze zijn nu zelfs bereid tot het toestaan van interviews, hetgeen jarenlang pertinent was geweigerd. Maar de verslaggever die thans uitvoerig te woord wordt gestaan, ziet zich geplaatst tegenover Heer Kooten en Heer Bie. Slechts na lang aandringen geven Kees en Wim af en toe zelf een antwoord.
 
Onze showbusiness-periode is voorbij", deelt Heer Bie mee. "We hebben jarenlang gezocht. In het eerste seizoen Gat van Nederland hebben we alleen maar gekankerd. In het midden van de jaren zestig leek er een grote omwenteling te komen, maar al heel gauw is alles vastgelopen. Daar waren we teleurgesteld over en die teleurstelling was te merken in onze nummers. Maar de vorm bleef komisch. We hebben een keer een nummer gemaakt over de vraag wat voor zin ons werk eigenlijk nog had, maar het was overdreven en ingedikt. Kees zat in een duur huis met een zwembad... dat soort dingen. Het was amusement, meer niet."
 
"In het tweede seizoen hebben we alleen nog maar katten uitgedeeld naar tv-programma's. Parodieën gemaakt. We zaten in de knoop, konden niet verder..."
 
- Toch waren die parodieën vaak dodelijk voor de betrokkenen; het mag een wonder heten dat niemand van hen wenend een ander vak heeft gekozen.
 
"Welnee. Mensen voelden zich gestreeld. Ze vonden dat ze kennelijk erg belangrijk waren, als wij een parodie op ze hadden gemaakt. En wat we te zeggen hadden over iets of iemand, bleef verpakt in een komische vorm. Dat is nu afgelopen."
 
"We hebben een grote opruiming gehouden," vult Heer Kooten aan. "We zijn nu innerlijk schoon en zuiver."
 
Kostuum
 
Uiterlijk blijkt/die opruiming uit het donkere kostuum, de millimeter-coiffure en het ontbreken van een dag op de hoog gesloten overhemden.
 
"De kleermaker was dolgelukkig dat-ie eindelijk weer eens twee echte kostuums mocht maken," zegt Heer Bie. "Dat was hem sinds '38 niet meer gebeurd. Maar voor ons is de herontdekking van het kosuum een zuivere vorm van simplisme. Alles, tot en met de notariszakken, heeft een wezenlijke functie. Ik graag geen jeans meer, ik heb ze weggegooid. Wat zeg ik - vuilniszakken vol heb ik weggegooid. Maar het is niet de bedoeling dat dit kostuum het uniform van alle volgelingen moet worden. Wij willen slechts zo radicaal mogelijk laten zien wat het simplisme bij ons heeft aangericht."
 
Heer Kooten schetst in ruwe trekken de opzet van het Simplisties Verbond.
 
"Het verbond wil geen vereniging zijn met leden. Misschien zal in de toekomst blijken, dat die vorm noodzakelijk is, maar dat is niet de opzet. Wel komt er een jaarverslag en gaan we congressen organiseren in het hele land. Bovenzaaltjes van cafés. De tv-uitzendingen, één keer in de drie weken, zijn een verslag van die activiteiten."
 
Wanneer het Simplisties Verbond iets of iemand goedkeurt, zal dat uitsluitend de beslissing zijn van Heer Kooten en Heer Bie.
 
"Terwille van de duidelijkheid nemen we inderdaad zelf die beslissing, stelt Heer Bie. "Anders krijg je weer eindeloos gezeur. Maar we laten in de programma's wel zien hoe we tot een beslissing komen. Eén van de kijkers zou ons kunnen wijzen op iets wat naar zijn -mening niet simplistisch is ..."
 
Heer Kooten: "Postbus 275, Purmerend. We hebben niet Amsterdam willen nemen, omdat 't anders weer zo Amsterdams wordt. Bovendien woon ik in de buurt van Purmerend."
 
Heer Bie: "...en dan gaan wij voor de camera beraadslagen; de kijker kan het simplistisch proces van besluitvorming volgen."
 
De sprekers komen goed beslagen ten ijs. En toch wenst de argwanende verslaggever nog eenmaal duidelijk vast te stellen of hij hier wordt geconfronteerd met de Volmaakte Grap.
 
Kees geeft antwoord: "Als de eerste uitzending achter de rug is, zal iedereen zich afvragen of het een grap is of niet. Dat hebben we aan onszelf te wijten; als je tien jaar optreedt als komisch duo, krijgt ieder gebaar een dubbele bodem. We bemoeien ons niet met die discussie - als 't maar effect heeft."
 
En even later: "Je kunt niet jezelf zijn op het scherm. Iedereen telt zijn eigen frustraties erbij op. Niemand is zichzelf; Mies niet, Willem niet, Sonja niet. Pierre Janssen ook niet. Maar zijn masker wordt omschreven als bewogenheid. Ons masker is het simplisme."
 
Hun persconferentie, vorige week, werd door de aanwezigen ervaren als een dolkomische voorstelling. Toen Heer Bie en Heer Kooten na afloop vroegen of er nog vragen waren, stelde niemand een vraag. Maar ook dat probleem werd op perfecte wijze opgelost, toen beide heren denkbeeldige vragen gingen beantwoorden. Beelden van die bijeenkomst worden vanavond in hun programma uitgezonden.
 
"We hebben bedacht hoe de oprichtingsvergadering van een verbond eruit zou kunnen zien," zegt Wim. "En we dachten dat 't zo ongeveer gegaan zou kunnen zijn."
 
Ieder gebaar en elke mimiek leek vooraf bestudeerd. Wim ontkent dat: "We hebben de laatste jaren nooit meer met opgeschreven tekst gewerkt. We leefden ons in de situatie in en gingen daarop improviseren. Meestal werd een scène dan vier keer opgenomen en de beste kwam op het scherm."
 
"Dat verandert nu ook," valt Heer Kooten in. "Vroeger kozen we de scène die 't leukst was. Nu kiezen we de duidelijkste."
 
Hij was het, die tijdens de persconferentie een unieke, volstrekt onsamenhangende zinsbouw introduceerde.
 
"Dat soort wartaal komt steeds vaker voor bij sprekers," zegt Wim. "In die zin blijven we een signalerende beweging: we kiezen de wartaal om iets naar voren te brengen. Ja, in feite is dat toch weer het oude parodistische effect."
 
Heer Bie: "Maar het is afgelopen met de afgeronde nummers van vroeger. Als we nu een scène spelen, wordt dat duidelijk aangekondigd. Deze scène is vervaardigd in opdracht van het Simplisties Verbond, En dan ben ik bij wijze van spreken bereid de snor in beeld op te plakken."
 
Wat betekent hun overgang naar het simplisme voor Van Kooten en De Bie privé?
 
Heer Bie: "We bepleiten geen omwenteling. We strijden niet tegen de tweede auto of het tweede huis, maar we roepen alleen op tot bezinning over het nut daarvan. We schrijven niemand iets voor en in onze eigen situatie zullen we zelf de beslissingen nemen. We toetsen alles aan het simplisme."
 
Heer Kooten: "Voorlopig stabiliseren we ons huidige leefpeil."
 
Heer Bie: "Maar het is helemaal niet onwaarschijnlijk dat ik op een gegeven moment liever een huis met een tuintje wil hebben dan de flat waarin ik nu woon."
 
Goedgekeurd
 
En voor hun activiteiten buiten de beeldbuis?
 
Kees: "Ik moet er nog over nadenken wat er gebeurt met m'n rubriek in de Haagse Post. Dat weet ik nog niet."
 
Wim: "Onze kalender blijft gewoon de Bescheurkalender heten, maar in de nieuwe zul je om de dag een simplistische beschouwing aantreffen".
 
En voor hun commerciële activiteiten?
 
Wim: "We hebben altijd heel weinig reclamespotjes gemaakt - alleen maar als we helemaal onze eigen gang konden gaan, om het zomerseizoen financieel door te komen. Ook in de toekomst zal het heel weinig voorkomen."
 
"En dan alleen voor produkten, die door het Simplisties Verbond zijn goedgekeurd," aldus Heer Bie.
 
Als tenslotte de fotograaf het tweetal wenst te fotograferen met de matteklopper — de symbolische straf voor alles wat niet simplistisch is — haalt Kees van Kooten een bril tevoorschijn. "Ik draag echt een bril," meldt hij verontschuldigend. Maar als de bril is opgezet, vertoont zijn gelaat plotseling de bijpassende, serieuze uitdrukking. "Daar kan ik niks aan doen," zegt hij. "Dat gaat vanzelf."
 


 
Terug naar Bibliografie